VASCO DA GAMA (ok. 1469-1524)


Vasco da Gama był portugalskim żeglarzem, który postanowił odnaleść właściwą drogę do Indii. Na czele czterech okrętów wypłynął on 8 lipca 1497 roku z portu w Lizbonie.Trasa jego wyprawy wiodła przez Atlantyk koło Wysp Kanaryjskich i Wysp Zielonego Przylądka. Mimo że część drogi do Przylądka Dobrej Nadziei była już znana podróznikom, rejs ten nie należał do łatwych. Vasco da Gama musiał radzić sobie z buntami wybuchającymi wśród załogi, z gwałtownymi sztormami oraz ze śmiertelnym wówczas szkorbutem.




16 grudnia załoga Vasco da Gamy minęła Fish River i od tego momentu kontynuowała żeglugę po wodach nieznanych ówczesnym Europejczykom. W czasie Bożego Narodzenia widząc wybrzeże, które wówczas mijali nadali mu nazwę Natalia. Współcześnie nosi ono nazwę Natal. W styczniu dopłynęli oni do wybrzeża dzisiejszego Mozambiku, w Afryce, które kontrolowali wówczas Arabowie. Wybrzeże to stanowiło część sieci handlowej z państwami położonymi wokół Oceanu Indyjskiego. Następnie Vasco da Gama skierował swoją wyprawę wzdłuż wschodnich wybrzeży Afryki. Przepłynął przez Kanał Mozambicki na Oceanie Indyjskim i 23 maja 1498 roku dotarł do wybrzeży Indii w pobliżu Kalikat. Zachowany dziennik tej niezwykłej wyprawy notuje bardzo charakterystyczne słowa tubylców, którymi powitali oni Portugalczyków: "Niech was diabli wezmą, pocoście tu przyjechali!".




W lipcu 1499 roku wyprawa Vasco da Gamy powróciła do Portugalii. Z całej załogi wyprawę tą przeżyło jedynie 55 osób. Po swoim powrocie do Portugalii we wrześniu 1499 r. Vasco da Gama został szczodrze nagrodzony przez władcę. Był człowiekiem, któremu udało się sfinalizować plan swojej podróży. Jego realizacja zajęła mu osiem lat życia. Sam Vasco da Gama w nagrodę otrzymał z rąk królewskich tytuł "Admirała mórz indyjskich".




DRUGA WYPRAWA


12 lutego 1502 roku Vasco da Gama ponownie pożeglował do Indii na czele floty składającej się z dwudziestu okrętów wojennych w celu wyegzekwowania interesów portugalskich i zagarnięcia siłą towarów, których nie mógłby nabyć drogą pokojową. Gwałtowne niekiedy negocjacje prowadzone przez niego z miejscowymi władcami spotkały się z oporem handlowców arabskich. Ostatecznie jednak Vasco da Gama zdołał uzyskać niejasną ugodę handlową, lecz zmuszony był odpłynąć bez ostrzeżenia po tym, jak radża Kalikatu starał się skłonić go do pozostawienia wszystkich towarów jako formy zabezpieczenia. Da Gama zatrzymał towary, lecz pozostawił kilku Portugalczyków z poleceniem prowadzenia stacji handlowej tzw. faktorii. W drodze powrotnej wielu członków jego załogi zmarło na szkorbut. Vasco da Gama odkrył właściwą drogę do Indii, które zostały otwarte na kolonialną i handlową ekspansję Europejczyków. Jego odkrycie zostało uwiecznione w epopei narodowej pt. "Luzjady" pióra Camoesa. Umieszczone obok zdjęcie przedstawia grobowiec Vasco da Gamy.